Skip to main content

Yazar: ilksen

Yasal Sorumluluklar Kapınızda mı? Engelli İstihdamında Neleri Bilmelisiniz?

Engelli bireylerin istihdamı, sosyal bir sorumluluk olduğu kadar yasal bir zorunluluk. Ancak bu zorunluluğu yerine getirirken sadece “eksiksiz evrak tamamlayalım” diyerek değil, aynı zamanda anlamlı bir katkı sunarak hareket etmek mümkün. Ve tam da bu noktada doğru rehberliğe ihtiyaç var.

Kimler Yükümlü, Ne Zaman, Ne Kadar?

Ülkemizde 50 ve üzeri çalışanı olan özel sektör iş yerlerinde, çalışan sayısının en az %3’ü oranında engelli birey istihdam edilmesi zorunlu. Kamu kurumlarında bu oran %4. Sayı az gibi görünse de yükümlülükler, düzenlemeler ve süreçler detaylı ve takip gerektiriyor.

Yükümlülüğü yerine getirmeyen firmalar ise her ay artan oranlarda idari para cezasıyla karşı karşıya kalabiliyor. 2025 yılı itibarıyla, engelli istihdam yükümlülüğünü yerine getirmeyen özel sektör işverenleri için, çalıştırılmayan her bir engelli birey ve her ay için 30.081 TL idari para cezası uygulanmaktadır.

Örneğin, yükümlülüğü gereği üç engelli birey istihdam etmesi gereken bir işverenin sadece bir kişiyi çalıştırması durumunda, her ay için 60.162 TL (2 x 30.081 TL) ceza ile karşı karşıya kalması söz konusudur.
Ama mesele sadece ceza değil. Asıl konu şu: “Bu zorunluluğu, gerçek bir değere dönüştürebiliyor muyuz?”

Uyum Süreci Nasıl Yönetilmeli?

Engelli bireylerin istihdamı, sadece işe yerleştirmekten ibaret değil. Doğru pozisyon eşleşmesi, erişilebilirlik, ekip içi iletişim ve sürdürülebilir destek mekanizmaları da sürecin bir parçası.

Bu noktada işverenlerin en çok zorlandığı alanlar ise genelde şöyle:

  • İŞKUR süreci ve raporlama zorunlulukları
  • Pozisyona uygun aday bulamama
  • Kurum içi farkındalık eksikliği
  • Adayın aidiyetinin sürdürülebilirliğinin sağlanması
  • Fiziksel ve dijital erişilebilirlik konuları

AVD ile Yükümlülükten Gerçek Değere

Biz AVD İK Danışmanlık olarak, bu süreci yalnızca “boşluğu dolduralım, ceza yemeyelim” bakışıyla ele almıyoruz. Tam tersine, engelli istihdamını kurum kültürünün bir parçası haline getirmek için çalışıyoruz.

Yasal boşluğa değil, kuruma katkı sağlayacak doğru kişiyi bulmaya odaklanıyoruz.

Bunu yaparken:

  • Gerçekten çalışabilir, kurumun ihtiyaçlarına uygun nitelikli adayları belirliyoruz,
  • Engelli bireylerin güçlü yönlerini ve iş yapabilirliklerini analiz ederek kişiye özel eşleştirme modelleri geliştiriyoruz,
  • Gerekiyorsa pozisyonu adaya göre değil, adayı pozisyona göre geliştirecek eğitim projeleri sunuyoruz,
  • Kurum içi ekiplerin adaptasyonunu ve engelli çalışanlarla etkili iş birliğini destekleyen farkındalık programları sunuyoruz.

Amacımız, engelli bireylerin sadece istihdamına katkı sağlamak değil, aynı zamanda onların kurumlarda aktif ve üretken bir şekilde yer almalarını sağlamaktır.

Yükümlülük Değil, Değer Kazanımı

Engelli istihdamı bir “zorunluluk” gibi görünebilir. Ancak doğru adımlar atıldığında bu zorunluluk, kurum kültürünü dönüştüren bir değere dönüşebilir. Kimi zaman bir ekip arkadaşınızın işine olan bağlılığına, kimi zaman ofisteki dayanışmanın büyümesine tanık olursunuz.
Bu süreci doğru yöneten kurumlar, yalnızca yükümlülükten kurtulmaz; aynı zamanda çeşitliliği destekleyen, daha dayanışmacı ve üretken iş yerleri kurar.

Eğer siz de “bu yükümlülük bizim için değerli bir dönüşüme evrilsin” diyorsanız, birlikte yürüyebiliriz.

Yapay Zeka İK’nın Yeni Yol Arkadaşı mı, Rakibi mi?

Fırsatlar ve Tehditler Üzerine Bir Değerlendirme

Yapay zeka hayatımızın her alanına adım adım girerken, İnsan Kaynakları da bu dönüşümden nasibini fazlasıyla alıyor. CV’leri tarayan algoritmalar, aday deneyimini analiz eden chatbot’lar, çalışan bağlılığını ölçen duygu analiz araçları… Sanki İK departmanında yeni bir çalışan başladı ama bu kişi görünmez: Yapay Zeka. Peki bu yeni mesai arkadaşı dost mu, rakip mi?

AVD İK Danışmanlık olarak bu soruya “Her gelişim fırsattır!” diyerek yaklaşıyoruz. Bu gelişimin içindeki fırsatlara ve fırsatlarla beraber dikkat edilmesi gereken noktalara gelin birlikte bakalım.

Yapay Zekayla Gelen Fırsatlar

Yapay zeka sayesinde aday tarama süreçleri ivme kazandı. Binlerce CV içinden en uygun adayları filtrelemek, geçmişte İK profesyonelleri için günler süren bir maratonken, şimdi birkaç tıkla tamamlanıyor. Özellikle büyük ölçekli işe alımlarda yapay zeka ciddi zaman ve maliyet tasarrufu sağlıyor. 

Ayrıca, yapay zeka sistemlerinin tarafsız kararlar verebilmesi potansiyeli, çeşitlilik ve kapsayıcılık konularında da umut verici. Tabii doğru verilerle beslendiğinde… Aksi halde, algoritmaların da biraz ‘dedikoducu komşu’ gibi davranabildiğini unutmamak lazım.

Tehdit mi, Dönüşüm mü?
Şunu unutmamak gerek: Her ne kadar süreçler dijitalleşse de İK’nın özünde insan var. Bir adayın gözündeki ışığı, sesindeki tereddüdü ya da heyecanı yapay zeka tespit edemez. Kültürel uyum, içgüdüsel değerlendirmeler ve insan ilişkileri hâlâ İK uzmanlarının özel yetenek alanı.

Yapay zeka, teknik işleri devralabilir ama empati, sezgi ve iletişim gibi insani beceriler hâlâ tahtını koruyor. AVD olarak bu noktada dengeyi doğru kurmanın önemli olduğuna inanıyoruz: Teknolojiyi işimizi kolaylaştıran bir araç olarak kullanmalı ama insanı odağın dışına itmemeliyiz.

AVD’nin Bakış Açısı

Biz AVD olarak, teknolojiyi rakip değil, işimizi daha etkin ve sürdürülebilir kılacak güçlü bir destekçi olarak görüyoruz. Gerek yetenek kazanımı süreçlerinde gerekse danışmanlık hizmetlerimizde dijital araçları aktif şekilde kullanıyor; ama her zaman insan dokunuşunu ön planda tutuyoruz.

Bununla birlikte, işe alım süreçlerinden kurumsal eğitimlere, performans değerlendirmelerinden çalışan memnuniyetine kadar her adımda “insana ve doğaya değer” yaklaşımımızı koruyoruz. 

Yapay zeka ne bir düşman, ne de mucizevi bir çözüm. O, doğru yönetildiğinde İK’nın verimliliğini artıracak, yanlış kullanıldığında ise değer kaybına neden olabilecek bir dönüşüm aracı. Bizim önerimiz: Yapay zekâyla el sıkışın, ama yönü insan belirlesin.

Ve evet, işin sonunda bir tavsiye: Kahve molanızı hala gerçek bir arkadaşla paylaşın. Robotlar iyi CV okur ama samimi bir kahkaha için hâlâ çok “kodlanmamışlar”.